Pasztet wielkanocny

Pasztet wielkanocny

Prosty i szybki pasztet, którego bazą jest mięso i warzywa z rosołu. Idealne smarowidło na świąteczny stół.

Składniki:

• 60 dkg mięsa z rosołu (u nas kurczak i łopatka wieprzowa)
• 2 marchewki
• 1/2 selera
• 1 cebula
• 3 ząbki czosnku
• 3/4 szklanki mleka
• 1 kajzerka
• 2 jajka
• sól i pieprz do smaku
• 1 łyżeczka pieprzu ziołowego
• 1 łyżeczka papryki słodkiej wędzonej
• 1 płaska łyżeczka tymianku
• foremka 30x11 cm lub okrągła 18 cm średnicy
• łyżka smalcu do wysmarowania foremki

Sposób wykonania:

Kajzerkę zamaczamy w letnim mleku.

Mięso razem z marchewką, selerem, cebulą i czosnkiem mielimy dwukrotnie w maszynce do mięsa. Przekładamy do dużej miski. Wbijamy żółtka, dorzucamy bułkę razem z mlekiem i przyprawy. Pasztet wyrabiamy najlepiej rękami, dokładnie. Im lepiej będzie wyrobiony tym będzie bardziej aksamitny, a tym samym smaczniejszy. Białka ubijamy na sztywną pianę i delikatnie wtłaczamy do masy mięsnej.

Przekładamy go do foremki wysmarowanej smalcem, wygładzamy górę dłonią dobrze zwilżoną wodą.

Tak przygotowany pasztet wkładamy do piekarnika nagrzanego do 180 °C (góra-dół bez termoobiegu) i pieczemy 50 -60 minut.

Upieczony pasztet wyjmujemy z piekarnika i odstawiamy do przestudzenia. Najlepiej na całą noc do lodówki. Po tym czasie wyjmujemy go ostrożnie z foremki i wykładamy na półmisek.

Pasztet wielkanocny gotowy!

 

Żur żeniaty

Żur żeniaty to zupa pochodząca ze Śląska. Jeden z najsmaczniejszych żurów w naszej , polskiej kuchni tradycyjnej. Żeniaty znaczy żonaty, albo ożeniony. bo jest on gotowany „na bogato”, czyli żeniony z ziemniakami, często podawanymi osobno, obficie okraszanymi, kiełbasą śląską oczywiście, boczkiem wędzonym i słoniną wytapianą na patelni. Żur żeniaty jest do tego wyrazisty i kwaśny, robiony na wyśmienitym zakwasie żytnim. Żur ten to doskonała propozycja na wielkanocny stół.

Składniki:

• 2 litry wody
• 60 dkg kości wędzonych
• 1/2 litra zakwasu na żur śląski
• 20 dkg boczku wędzonego
• 10 dkg słoniny wędzonej
• 3 sztuki kiełbasy śląskiej
• 4 duże ziemniaki
• 1 duża cebula
• 3 ząbki czosnku
• 3 liście laurowe
• 5-6 kulek ziela angielskiego
• łyżka majeranku
• sól, cukier i pieprz do smaku

Sposób wykonania:

Do dużego garnka (5-6 l) wlewamy wodę. Garnek z wodą wstawiamy na ogień, wrzucamy kości wędzone, połowę boczku wędzonego w całości, ze skórką, liście laurowe i ziele angielskie. Gotujemy wywar 30 minut. Obieramy ziemniaki, kroimy w kostkę niezbyt drobną i dajemy do gotującego się wywaru.

Na patelni wytapiamy słoninę pokrojoną w drobną kostkę. Dodajemy do niej resztę boczku również pokrojonego i kiełbasę śląską w półplasterkach. Na koniec wrzucamy na patelnię poszatkowaną cebulę. Wszystko dobrze podsmażamy na złocisty kolor.

Z wywaru wyjmujemy boczek i kości wędzone, ziemniaki są już miękkie, wrzucamy całe dobro z patelni. Miażdżymy czosnek, dorzucamy do żuru. Dodajemy na koniec majeranek i zakwas. Pozostało przyprawić zupę solą, pieprzem i cukrem.

Żur żeniaty gotowy!

W tradycji śląskiej do żuru żeniatego nie dodajemy jajek, ale w święta możemy zrobić wyjątek i do każdego talerza dołożyć po jajeczku.

 

Domowy zakwas na żur

Zakwas na żur możemy kupić, ale ten domowy, własnej roboty jest najlepszy. Zwłaszcza, że zrobienie go nie jest pracochłonne, wymaga jedynie czasu. Można zakwas zrobić dużo wcześniej i gotowy przechowywać w lodówce. Na Święta Wielkanocne jak znalazł. Nasza receptura pochodzi od mamy babci Zosi i liczy sobie co najmniej 100 lat.

Składniki:

• litrowy, wyparzony słoik lub kamionka o tej pojemności
• 500 ml przegotowanej, letniej wody
• szklanka, 250 ml mąki żytniej typ 2000
• 4 ząbki czosnku
• 4 liście laurowe
• 8-10 ziaren ziela angielskiego
• płaska łyżeczka soli

Do słoika lub kamionki wlewamy wodę i wsypujemy mąkę oraz sól. Mieszamy drewnianą łyżką, uprzednio wyparzoną, do połączenia składników. Dorzucamy przyprawy, przy czym czosnek rozgniatamy, przykrywamy cienką ściereczką lub gazą podwójnie złożoną. Odstawiamy w ciepłe i ciemne miejsce. Ważne, aby zakwas stał w miejscu bez dostępu światła, jeśli robimy go w słoiku. Kamionka jest lepszym rozwiązaniem, bo nie przepuszcza światła.

Codziennie zaglądamy do zakwasu, zbieramy pianę i mieszamy krótko. Po trzech dniach zakwas zaczyna fermentować, po 6-7 jest już gotowy do użycia. Ma przyjemny, kwaśno-mączny zapach.

Jeśli jednak chcemy zakwas użyć później, musimy wyłowić wszystkie przyprawy i zakręcić słoik. Z kamionki trzeba przelać oczyszczony z przypraw żur do słoika lub szklanej butelki i również zakręcić. Następnie wstawić do lodówki.

Zakwas w lodówce można śmiało przechowywać do dwóch tygodni.

Z tej ilości zakwasu ugotujemy 2-3 litry żuru.

Z zakwasu żytniego ugotujemy wspaniały śląski żur żeniaty:

Sposób kwaszenia barszczu żytniego według Marii Monatowej: ” Litr mąki razowej żytniej lub dwie grysu żytniego zaparzyć kipiącą wodą na gęsto i postawić w ciepłem miejscu na 48 godzin. Gdy zacznie fermentować i ciasto rośnie do góry, zalać go zimną wodą i zostawić tak długo, aż zupełnie sklaruje. Potem zostawić w zimnie i czerpać wierzchem, aby nie zmącić, ile razy trzeba. Taki barszcz jest bardzo smaczny i zdrowy…”

 

Jajka faszerowane rzodkiewką i ogórkiem

Jajka faszerowane rzodkiewką i ogórkiem

Na wielkanocnym stole nie może zabraknąć jajek faszerowanych. Nam bardzo smakuje farsz pieczarkowy i bardziej wiosenny rzodkiewkowy, który jest wyrazisty w smaku, chrupiący i pięknie prezentuje się na talerzu. Oba farsze królują u nas w święta.

Składniki:

• 6 jajek
• 1/2 ogórka wężowego
• 6-8 dużych rzodkiewek
• 2 łyżki majonezu
• mały pęczek drobnego szczypiorku
• sól i pieprz do smaku

Sposób wykonania:

Jajka gotujemy na twardo, studzimy i obieramy. Przekrawamy wzdłuż na połówki. Wyjmujemy żółtka, które rozdrabniamy widelcem. Białka odkładamy.

Rzodkiewki trzemy na tarce o grubych oczkach (jedną odkładamy do dekoracji) i dodajemy do żółtek.

Ogórka obieramy ze skórki, pozbawiamy nasion, kroimy w drobniutką kostkę. Szczypiorek drobno siekamy. Razem z majonezem i przyprawami mieszamy całość delikatnie. Napełniamy gotowym farszem połówki białek. Przyozdabiamy szczypiorkiem i plasterkami rzodkiewek.

Jajka faszerowane rzodkiewką i ogórkiem gotowe!

 

Barszcz biały według kuchni staropolskiej

Barszcz biały według kuchni staropolskiej

Barszcz biały różni się od żuru zakwasem użytym do zaprawienia go. Zakwas ten jest robiony na bazie mąki pszennej, podczas gdy do żuru bierzemy mąkę żytnią. W związku z tym barszcz jest nieco delikatniejszy w smaku od żurku i bardziej „majerankowy”. Jest oczywiście równie smaczny jak żur i ma tylu zwolenników ilu jest wielbicieli żuru. Gotuje się obie zupy podobnie szybko i prosto.

Składniki:

• 1 kg kiełbasy białej, najlepiej surowej
• 2 l wody
• 0,7 l zakwasu na barszcz biały
• 2 liście laurowe
• 4 ziarenka ziela angielskiego
• 2 ząbki czosnku
• 1 łyżka majeranku
• 3-4 suszone grzybki
• 1 łyżeczka cukru
• pieprz i sól do smaku
• 5-6 jajek ugotowanych na twardo

Sposób przygotowania:

Kiełbasę, grzyby uprzednio zamoczone i umyte oraz ziele angielskie i liście laurowe zalewamy wodą, lekko solimy. Doprowadzamy do wrzenia. Zmniejszamy ogień do minimum i gotujemy wywar 20 minut (ma tylko mrugać).

Następnie wyjmujemy kiełbasę na półmisek, a do wywaru wlewamy zakwas, co jakiś czas mieszamy zupę. Doprowadzamy do wrzenia i trzymamy na ogniu kilka minut. Przyprawiamy rozgniecionym czosnkiem, solą, pieprzem, cukrem i majerankiem.

Do gotowego barszczu, zestawionego z ognia, dodajemy pokrojoną w plastry białą kiełbasę. Na talerze dajemy barszcz i jajko.

Świąteczny barszcz biały gotowy!  

 

Domowy zakwas na barszcz biały

Barszcz biały to nieco „szlachetniejsza” odmiana żuru. Dawniej stawiano go na świątecznych stołach w domach szlacheckich, podczas gdy żur królował na wsi. Barszcz biały gotuje się na zakwasie z mąki białej, czyli pszennej razowej lub orkiszowej. Jest on tak samo łatwy do zrobienia jak zakwas na żur, różni się jedynie składnikami. Tak samo jak zakwas na żur można go zrobić wcześniej i przechowywać w lodówce.

Składniki:

Przyjmujemy proporcje na 100 ml wody 1 czubata łyżka mąki.

• 500 ml letniej, przegotowanej wody
• 5 czubatych łyżek mąki pszennej razowej typ 1850 lub orkiszowej
• 4 liście laurowe
• 3 ząbki czosnku
• 5 ziaren ziela angielskiego
• płaska łyżeczka soli
• czubata łyżka majeranku suszonego dobrej jakości

Sposób wykonania:

Do czystego, wyparzonego słoika o pojemności jednego litra wlewamy wodę, wsypujemy mąkę i sól. Mieszamy całość drewnianą łyżką, również wyparzoną, aż wszystko dobrze się połączy . Dorzucamy przyprawy, przykrywamy cienką ściereczką lub gazą podwójnie złożoną. Odstawiamy w ciepłe i ciemne miejsce.

Codziennie zaglądamy do zakwasu, zbieramy pianę i mieszamy krótko. Po trzech dniach zakwas zaczyna fermentować, po 6-7 jest już gotowy do użycia. Ma przyjemny, kwaśno-mączny zapach.

Jeśli jednak chcemy zakwas użyć później, musimy wyłowić liście laurowe, czosnek, ziele angielskie, następnie zakręcić słoik i wstawić do lodówki.

Z naszego zakwasu ugotujemy pyszny barszcz biały:

Przepis na naszym blogu.

 

Babeczki czekoladowe do koszyczka wielkanocnego

Babeczki czekoladowe do koszyczka wielkanocnego

Proste i smaczne babeczki, mocno czekoladowe upieczone w 15 minut. Do koszyczka wielkanocnego idealne.

Składniki na 10 babeczek:

• 1 szklanka mąki tortowej
• 1 jajko
• 1/2 szklanki mleka
• 1/4 szklanki oleju
• 1/2 szklanki cukru
• 1 czubata łyżka kakao
• 8 g cukru wanilinowego
• 1 łyżeczka proszku do pieczenia

Sposób przygotowania:

Do miski wbijamy jajko, dodajemy szczyptę soli, cukier wanilinowy, cukier i mieszamy całość rózgą. Wlewamy mleko i olej, łączymy wszystkie składniki. Następnie przesiewamy mąkę, kakao i proszek do pieczenia i wsypujemy do płynnej masy jajecznej. Krótko mieszamy do połączenia składników.

Gotowe ciasto wylewamy do foremek silikonowych lekko natłuszczonych olejem. 

Wstawiamy do piekarnika rozgrzanego do temperatury 175 °C na 15 minut (do suchego patyczka). Po wyjęciu z piekarnika studzimy i ostrożnie wyjmujemy z foremek. Możemy babeczki dowolnie udekorować na przykład cukrem pudrem lub polewą czekoladową.

Babeczki czekoladowe do koszyczka wielkanocnego gotowe!

 

Surówka z kiszonej kapusty

Surówka z kiszonej kapusty

Surówka z kiszonej kapusty z jabłkiem i marchewką to najlepszy dodatek do pieczonej i smażonej ryby. W naszym domu często podawana właśnie do niej, ale również do schabowego. Prosta i smaczna.

Składniki:

• 1/2 kg kapusty kiszonej ( może być z marchewką)
• 1 duża marchew
• 1 jabłko
• 4-5 łyżek oleju słonecznikowego lub rzepakowego
• 1 nieduża cebula
• garść posiekanej natki pietruszki
• 2 łyżeczki cukru
• 1 płaska łyżeczka pieprzu
• szczypta kminku mielonego

Sposób wykonania:

Kapustę możemy trochę przesiekać. 

Marchew obieramy i ścieramy na tarce o drobnych oczkach. Jabłko również obieramy ze skórki, trzemy na tarce o grubych oczkach. Cebulę kroimy w kostkę. Wszystkie składniki przekładamy do miski.

 Dodajemy olej i przyprawy. Mieszamy całość.

Surówka z kapusty kiszonej gotowa!  

 

Kotlety mielone z łopatki wieprzowej

Najsmaczniejsze tradycyjne kotlety mielone z łopatki wieprzowej. Mięso jest odpowiednio delikatne i tłuste. Kotlety wychodzą chrupiące, rumiane z wierzchu, miękkie i soczyste w środku.

Składniki:

• 1/2 kg zmielonej łopatki wieprzowej
• 1 cebula
• 2 ząbki czosnku
• 1 jajko
• 1 bułka kajzerka
• szklanka mleka
• łyżka majeranku
• łyżeczka papryki czerwonej wędzonej
• sól, pieprz do smaku

• 2 łyżki masła

  3 łyżki oleju
• bułka tarta do obtaczania kotletów

Sposób wykonania:

Bułkę zamaczamy w zimnym mleku.

Cebulę i czosnek trzemy na tarce o najdrobniejszych oczkach.

Mięso dajemy do miski. Wbijamy jajko, dodajemy lekko odciśniętą kajzerkę, startą cebulę i czosnek oraz przyprawy.

Masę dokładnie wyrabiamy.

Teraz formujemy kotlety. Z 1/2 kg mięsa wyjdzie nam 6-7 kotletów.

 Rozgrzewamy tłuszcz na patelni (olej i masło). Obtaczamy w bułce tartej kotlety i kładziemy na rozgrzany tłuszcz. Smażymy na największym ogniu, z jednej strony do przyrumienienia. Następnie odwracamy kotlety na drugą stronę, zmniejszamy ogień na średni. Smażymy pomału około 5 minut.

Kotlety podajemy z gotowanymi ziemniakami i jarzynką, np. buraczkami.

Kotlety z łopatki wieprzowej gotowe!

 

Sałatka z fetą i jajkiem

Sałatka z fetą i jajkiem

Szybka, prosta, kolorowa sałatka z pomidora, ogórka z oliwkami i fetą na zielonej pierzynce , polana wyrazistym sosem. Sałatka uniwersalna, doskonała na różne okazje.

 Składniki:

• 200 g sera feta
• 2 szklanki mix-u sałat
• 2 dojrzałe, duże pomidory
• 1 ogórek wężowy
• 4 jajka ugotowane na twardo
• garść oliwek (zielonych i czarnych)

Sos:

• 1/4 szklanki oleju słonecznikowego lub oliwy z oliwek
• 1 łyżeczka soku z cytryny
• 1 łyżka octu balsamicznego (opcjonalnie)
• 1 łyżeczka cukru
• 1 łyżeczka ziół prowansalskich lub bazylii
• 2 ząbki czosnku
• sól i pieprz do smaku

Sposób wykonania:

Warzywa myjemy. Ogórki kroimy w półplasterki (możemy je obrać ze skórki, ale niekoniecznie), pomidory i jajka w ósemki. Sałaty układamy na talerzu, a na nich wszystkie warzywa i jajka.

Sos: do szklanki wlewamy olej, sok z cytryny, ocet balsamiczny, wrzucamy zmiażdżony czosnek i wszystkie przyprawy. Całość dokładnie łączymy. Sosem polewamy warzywa.

Na koniec wykładamy na sałatkę fetę pokrojoną w kostkę.

Prosta sałatka z pomidorem, ogórkiem, jajkami i fetą gotowa!

 

Żur świąteczny z borowikami

Żur świąteczny z borowikami

Delikatny w smaku, gęsty, kremowy żurek, który zachwyci gości. Dodawane do niego borowiki nadają mu wyjątkowego smaku.

Składniki:

• 2 szklanki zakwasu na żur
• 30 dkg borowików mrożonych
• 1 duża marchew
• 1/4 selera
• 1 duża cebula
• 3 duże ziemniaki
• 2 l bulionu mięsnego
• 4 jajka ugotowane na twardo
• 3 łyżki oleju
• 2 łyżki masła
• 200 ml kremówki
• 4 liście laurowe
• 5-6 ziarenek ziela angielskiego
• 2 łyżki majeranku
• 3 kiełbasy jałowcowe lub chłopskie
• sól i pieprz do smaku
• 2 łyżki maggi

Sposób wykonania:

Do dużego garnka dajemy olej i masło. Rozgrzewamy tłuszcz i wrzucamy na niego pokrojoną w kostkę cebulę. Smażymy ją do zeszklenia. Następnie dorzucamy marchew i seler obrane i starte na tarce o grubych oczkach. Dusimy całość na średnim ogniu, od czasu do czasu mieszając.

Grzyby lekko rozmrożone kroimy niezbyt drobno, dorzucamy do warzyw. Teraz dodajemy obrane, pokrojone w kostkę ziemniaki. Podsmażamy całość około 5 minut i zalewamy dwoma litrami bulionu. Dorzucamy ziele angielskie, liście laurowe, trochę pieprzu i soli. Przykrywamy pokrywą, doprowadzamy do wrzenia, gotujemy do miękkich ziemniaków, czyli 15-20 minut.

Na patelni rozgrzewamy łyżkę oleju i smażymy na nim na rumiano kiełbasę pokrojoną w plasterki. Gotową kiełbasę dodajemy do zupy.

Na koniec wlewamy zakwas na żur i kremówkę. Dodajemy maggi i ewentualnie doprawiamy jeszcze solą i pieprzem. Na talerzach układamy jajka i wlewamy żur.

Żur świąteczny z borowikami gotowy! 

 

Babka drożdżowa szafranowa

Babka drożdżowa szafranowa

Znakomite ciasto drożdżowe na bazie staropolskiego przepisu. Szafranowa baba starannie przygotowana będzie dumą gospodarzy i ozdobą wielkanocnego stołu.

Składniki:

zaczyn

• 125 g mąki tortowej
• szklanka ciepłego mleka (do 30 °C)
• 40 g drożdży świeżych lub 8 g suchych
• łyżka cukru

ciasto

• 4 żółtka + 2 białka
• 70 g cukru
• skórka otarta z 1 cytryny + łyżka spirytusu
• szczypta szafranu
• 360 g mąki tortowej
• szczypta soli
• 70 g roztopionego masła
• 2 łyżki rodzynek
• łyżka kandyzowanej skórki pomarańczowej w syropie

Sposób wykonania:

Najpierw nastawiamy zaczyn do wyrośnięcia. Do dużej miski wsypujemy przesianą mąkę, cukier i pokruszone drożdże. Zalewamy wszystko mlekiem, mieszamy do połączenia składników i odstawiamy w ciepłe miejsce na godzinę (przykryte ściereczką).

Otartą skórkę z cytryny moczymy w spirytusie, rodzynki w ciepłej wodzie do napęcznienia, potem odcedzamy a szafran przelewamy na sitku wrzątkiem.

Jaja i żółtka ubijamy z cukrem na kogel-mogel około 10 minut.

Kiedy zaczyn wyrośnie dajemy do niego ubite jajka, skórkę cytrynową, szafran, mieszamy dokładnie i powoli, partiami dosypujemy przesianą mąkę oraz sól. Wyrabiamy ciasto długo, ok. 20 minut.

 Następnie wlewamy roztopione masło, wsypujemy odcedzone rodzynki i dodajemy skórkę pomarańczową. teraz wyrabiamy ciasto tak długo, aż zacznie odchodzić od ręki. Przekładamy je do wysmarowanej masłem formy. Przykrywamy ściereczką. Kiedy babka wypełni formę do 3/4 wysokości wstawiamy ją do piekarnika nagrzanego do 180 °C. 

Pieczemy babę szafranową 60 minut, do suchego patyczka.

Upieczoną i przestudzoną babkę wyjmujemy z formy. 

Możemy ją polukrować i przyozdobić świątecznie.

 Tradycyjna babka szafranowa na drożdżach gotowa!

Oto przepis na babę szafranową pochodzący z 1938 roku (autor Wincentyna Zawadzka” Kucharka Litewska”): Mąki, żółtek z półtorej kopy jaj wlać w takie naczynie aby było pełne, a to dla miary; takąż miarę wlać ciepłego mleka i 60 deka dobrych drożdży. 3i1/2 szklanki masła letniego, 80 deka cukru i trochę szafranu…” Jest to przepis na dwie baby szafranowe, które trzeba wyrabiać ok godziny, nie mówiąc już o tych 90-ciu żółtkach Jakich forem trzeba, by się te baby zmieściły do nich. Nasze prababki dokonywały cudów kulinarnych, czy my jesteśmy w stanie je naśladować?

 

Babka pomarańczowa

 Pyszna i wilgotna babka piaskowa o pomarańczowym smaku, na oleju, bardzo aromatyczna. Idealna słodycz do kawy.

Składniki:

Ciasto

• 200 g mąki tortowej
• 50 g mąki ziemniaczanej
• 10 g proszku do pieczenia
• 200 ml oleju
• 150 g cukru
• 8 g cukru wanilinowego
• 5 jajek rozmiar M
• skórka z jednej pomarańczy
• 2 łyżki soku z pomarańczy
• szczypta soli
• cukier puder do posypania babki

Sposób wykonania:

Wszystkie składniki w temperaturze pokojowej.

Keksówka 30×11 cm lub mała forma babkowa 18 cm średnicy.

Do misy miksera wbijamy jajka, dajemy szczyptę soli i ubijamy je około 2 minut. Następnie, gdy jajka lekko się spienią dajemy cukier i cukier wanilinowy. Ubijamy masę 8-10 minut, aż zbieleje i mocno się napuszy. Do tak ubitych jajek wlewamy olej i sok z pomarańczy, wrzucamy skórkę startą z pomarańczy, krótko mieszamy do połączenia składników. Do masy przesiewamy obie mąki i proszek do pieczenia. Znowu krótko mieszamy.

 Gotowe ciasto przelewamy do formy wyłożonej papierem do pieczenia lub natłuszczonej i wysypanej bułką tartą.

Ciasto pieczemy 40 do 50 minut w piekarniku nagrzanym do 170 °C (góra-dół bez termoobiegu), do suchego patyczka.

Upieczoną babkę wyjmujemy z foremki i odkładamy do przestygnięcia.

Posypujemy cukrem pudrem.

Babka pomarańczowa gotowa!

Babka najsmaczniejsza jest na drugi dzień, kiedy nabierze wilgoci i przejdzie pomarańczowym aromatem.