Szarlotka z budyniem i żurawiną

Ciasto jest wyśmienite, wielowarstwowe począwszy od kruchego, aromatycznego spodu poprzez warstwę jabłek i żurawiny pachnących cynamonem, budyniu waniliowego i na koniec kruchy wierzch polany słodkim, pysznym lukrem.

Składniki:

• 1,5 kg jabłek
• 2/3 szklanki żurawiny suszonej
• 1 budyń śmietankowy
• 2 łyżki kaszki manny
• 4 łyżki cukru
• łyżeczka cynamonu

budyń:

• 2 budynie waniliowe bez cukru
• 800 ml mleka
• 4 łyżki cukru

ciasto:

• 2 czubate szklanki mąki pszennej typ 500 lub tortowej
• 200 g zimnego masła
• 3 żółtka
• 100 g cukru pudru
• 8 g cukru wanilinowego
• 4-5 kropli olejku migdałowego (opcjonalnie)
• 1 płaska łyżeczka proszku do pieczenia
• 2 łyżki kwaśnej śmietany
• szczypta soli

lukier:

• 1 białko
• 100-150 g cukru pudru

Sposób wykonania:

Ciasto.

Mąkę z proszkiem do pieczenia przesiewamy do dużej miski. Dodajemy sól i krótko mieszamy łyżką. Następnie schłodzone masło trzemy na tarce z dużymi oczkami, maczając co jakiś czas w mące. Krótko wyrabiamy, aż powstanie ciasto jak kruszonka. Dodajemy żółtka, śmietanę, cukier puder, wanilinowy i olejek migdałowy. Zagniatamy rękami ciasto tylko do połączenia składników. Kruchego ciasta nie wyrabiamy długo. Masło, jajka i śmietana powinny być zimne, z lodówki. Gotowe ciasto wkładamy do woreczka i dajemy do lodówki na pół godziny.

Masa jabłkowa.

Jabłka obieramy i ścieramy na grubych oczkach tarki. Przekładamy do garnka, dusimy razem z cukrem i cynamonem przez 15 minut. Wyłączamy ogień i dodajemy do gorącej masy budyń rozpuszczony w 1/2 szklanki wody i kaszkę mannę. . Dokładnie mieszamy i doprowadzamy całość do wrzenia . Do gorącej masy dorzucamy żurawinę. Odkładamy masę jabłkową do lekkiego przestudzenia.

Budyń.

Do rondelka o grubym dnie przelewamy 600 ml mleka i wstawiamy na umiarkowany ogień. Do pozostałego mleka wsypujemy proszek budyniowy i cukier. Całość dobrze mieszamy. Wlewamy do gorącego mleka. Stale mieszamy do zgęstnienia masy i pojawienia się pierwszych bąbli. Odstawiamy budyń z ognia i od czasu do czasu mieszamy, aby nie tworzył się kożuch na nim, zanim wylejemy go na ciasto.

Pieczemy szarlotkę.

Schłodzone ciasto dzielimy na dwie części- 3/4 i 1/4. Wałkujemy większą część ciasta podsypując mąką, przekładamy na blaszkę o wymiarach 28x18 cm lub kwadratową o boku 24 cm, robimy brzeg i nakłuwamy widelcem.

Wykładamy na ciasto masę jabłkową. Wyrównujemy i wylewamy jeszcze ciepły budyń.

Teraz wałkujemy pozostałą część ciasta i układamy ją na wierzchu. Nakłuwamy widelcem.

Wstawiamy jabłecznik do piekarnika nagrzanego do 180 °C na 40 minut.

Upieczone ciasto studzimy i polewamy lukrem.

Lukier:

Białko ucieramy z cukrem pudrem w miseczce na gładką masę. Lukier ma być gęsty i lać się jak miód. Jeśli jest zbyt rzadki dodajemy trochę cukru pudru. Jeśli za gęsty odrobinę wody.

Do części lukru dodałyśmy łyżeczkę soku malinowego.

Przepyszna szarlotka z budyniem i żurawiną, obficie lukrowana gotowa!

 

Ciasto krówka z żurawiną

Ciasto kajmakowo -orzechowe bez pieczenia, czyli ciasteczka petit beurre przełożone kremem budyniowym, posypane żurawiną, polane masą krówkową i posypane orzechami. Jedno z najłatwiejszych ciast do zrobienia i jednocześnie najsmaczniejszych, idealnych na święta.

Składniki:

• 36-40 ciastek petit beurre kakaowych
• szklanka posiekanych orzechów włoskich
• 0,6 l mleka
• 200 g masła 82%
• 2 budynie śmietankowe bez cukru
• 4 łyżki cukru
• puszka masy kajmakowej
• 3/4 szklanki suszonej żurawiny

Sposób wykonania:

Żurawinę zalewamy gorącą wodą do napęcznienia. Następnie odcedzamy ją na sitku i pozostawiamy do przestygnięcia.

Teraz robimy krem budyniowy.

Do rondelka o grubym dnie wlewamy mleko (1/2 szklanki mleka odlewamy do miseczki) i wstawiamy na umiarkowany ogień. Resztę mleka łączymy z budyniami i cukrem. Dobrze mieszamy.

Wrzące mleko zestawiamy z ognia, wlewamy do niego masę budyniową, mieszamy i wstawiamy ponownie na ogień. Stale mieszamy do zagotowania budyniu. W trakcie gotowania mogą powstawać grudki, nie przejmujemy się tym, jeśli będziemy energicznie mieszać, masa na koniec zrobi się gładka. W momencie, gdy na powierzchni budyniu powstaną pierwsze „wulkany” zestawiamy go z ognia i przelewamy do miski. Przykrywamy folią spożywczą „w kontakt”, aby nie tworzył się na powierzchni kożuch i odstawiamy do przestygnięcia do temperatury pokojowej. 

Masło również ma mieć temperaturę pokojową. Jest to ważne, ponieważ krem w trakcie łączenia obu mas się nie zwarzy, gdy jego składniki będą miały podobną temperaturę!

Teraz do misy miksera wrzucamy masło i rozbijamy je na puch. Następnie w 3-4 etapach dorzucamy masę budyniową. Mieszamy ją tylko do połączenia składników, nie za długo. Na koniec dodajemy czubatą łyżkę masy kajmakowej, która również powinna mieć temperaturę pokojową.

Na dnie blaszki (u nas kwadratowa o boku 22 cm) układamy warstwę ciastek, na niej 1/2 kremu.

 Następnie układamy pozostałą warstwę kremu, posypujemy ją żurawiną, lekko wciskamy żurawinę w krem i układamy ciasteczka. Teraz smarujemy ostatnią warstwę ciastek lekko podgrzaną w rondelku (do momentu, aż uznamy, że masa będzie się dobrze rozsmarowywać) resztą kajmaku.

 Posypujemy wierzch obficie orzechami. Ciasto wstawiamy do lodówki na kilka godzin.

Pyszna krówka z żurawiną bez pieczenia gotowa!

 

Sałatka brokułowa świąteczna

Duża micha sałatki brokułowej z drobnym makaronem, kurczakiem curry i warzywami w sam raz na imprezę. Sałatka jest sycąca, bardzo smaczna i na pewno uatrakcyjni nasze spotkanie towarzyskie. Sukces kulinarny gwarantowany.

Składniki:

sałatka:

• 1 brokuł nieduży - 500 g
• szklanka drobnego makaronu, np. muszelki lub orzo
• 1 duża pierś z kurczaka
• 4 ogórki konserwowe
• 2 czerwone cebule
• 1 czerwona papryka
• 1 puszka kukurydzy
• 150 g sera żółtego
• 1/2 szklanki rodzynek
• 2 łyżki oleju
• 1 łyżeczka przyprawy curry
• sól i pieprz do smaku
• szczypta pieprzu ziołowego i czerwonej papryki

sos czosnkowy:

• 3 łyżki majonezu
• 3 łyżki jogurtu naturalnego lub śmietany gęstej 18%
• 2 ząbki czosnku
• sól i pieprz do smaku
• 1 płaska łyżeczka przyprawy curry

Sposób przyrządzenia:

Sałatkę z brokułami zaczynamy przyrządzać od ugotowania brokuła i makaronu oraz usmażenia piersi z kurczaka.

Brokuł myjemy dokładnie pod zimą, bieżącą wodą. Odcinamy różyczki, głąb odkładamy.

Tak przygotowanego brokuła wrzucamy na wrzącą, osoloną i posłodzoną jedną łyżeczką cukru wodę. Gotujemy go 5-6 minut na małym ogniu. Następnie przekładamy na sito i przelewamy zimną wodą. Pozostawiamy na sicie do odcieknięcia.

Makaron gotujemy według instrukcji umieszczonej na opakowaniu. Gotowy odcedzamy na sicie, przelewamy zimną wodą i również pozostawiamy do odcieknięcia.

Pierś z kurczaka myjemy, osuszamy i kroimy w drobną kostkę (1 x 1 cm). Przekładamy do miseczki, przyprawiamy solą, pieprzem, przyprawą curry, papryką w proszku, pieprzem ziołowym. Polewamy olejem, mieszamy i odstawiamy na 15 minut. Rozgrzewamy tłuszcz na patelni. Obsmażamy mięso na rumiano, podlewamy 1/2 szklanki wody. Dusimy pierś 10 minut i odstawiamy do przestudzenia.

Przygotowujemy sos. Do miseczki dajemy majonez, jogurt lub śmietanę, zmiażdżony czosnek. Przyprawiamy sos solą i pieprzem oraz przyprawą curry. Mieszamy i odstawiamy do lodówki.

Do dużej miski przekładamy makaron, osączoną z zalewy kukurydzę, kurczaka, rodzynki i pokrojone w drobną kostkę warzywa.

Ser żółty kroimy w kostkę lub ścieramy na tarce o grubych oczkach. Dorzucamy do sałatki. Całość łączymy z sosem czosnkowym. Na sam koniec dodajemy brokuł.

Sałatka brokułowa świąteczna gotowa!

 

Surówka z czerwonej kapusty w sosie majonezowym

Czerwona kapusta jest mocno zbita i twarda, dlatego warto ją po poszatkowaniu zaparzyć wrzątkiem. Kapusta zmięknie i będzie delikatniejsza. Tak robiły surówkę z modrej kapusty nasze mamy i babcie. My przejęłyśmy ten zwyczaj i robimy często pełną witamin, pyszną, prostą surówkę z czerwonej kapusty do obiadu.

Składniki:

• 1/2 małej główki czerwonej kapusty (250 g po poszatkowaniu)
• 1 duża marchew
• 1 duże jabłko
• 1 cebula czerwona
• 2 małe dymki ze szczypiorem
• 1 mała puszka kukurydzy
• 1/2 szklanki suszonej żurawiny
• 2 łyżki posiekanej natki pietruszki
• 2 łyżki jogurtu gęstego
• 2 łyżki majonezu
• 2 łyżki oleju słonecznikowego lub rzepakowego
• 2 łyżki soku z cytryny
• 1 łyżeczka cukru
• sól i pieprz do smaku

Sposób wykonania:

Czerwoną kapustę szatkujemy. W garnku gotujemy wodę i wrzucamy do wrzątku poszatkowaną kapustę. Nie gotujemy jej, tylko trzymamy we wrzątku 1-2 minuty. Następnie odcedzamy i przelewamy na sitku zimną wodą. Odstawiamy do obcieknięcia. Kapusta trochę wyblaknie. Po dodaniu do niej soku z cytryny odzyska swój piękny kolor.

Pozostałe warzywa myjemy, obieramy i rozdrabniamy. Marchew i jabłko ścieramy na tarce o grubych oczkach. Cebulę kroimy w drobną kostkę, dymkę ze szczypiorem w plasterki. Kukurydzę osączamy.

Pokrojone warzywa łączymy z kapustą i przyprawiamy sokiem z cytryny, olejem. Dodajemy jogurt, majonez, cukier, sól i pieprz do smaku, mieszamy całość. Na koniec posypujemy surówkę żurawiną i posiekaną natką.

Prosta i smaczna surówka z czerwonej kapusty gotowa!

 

Sernik krakowski

Tradycyjny, ciężki, prawdziwy sernik krakowski z rodzynkami, skórką pomarańczową kandyzowaną i orzechami włoskimi pieczemy na kruchym spodzie. Obowiązkowo na wierzchu robimy kratkę również z ciasta kruchego. Polewamy go lukrem. Taki sernik to prawdziwy, tradycyjny wypiek, który zawsze gościł u babci na świątecznym stole. My kontynuujemy tę tradycję i przekażemy ją naszym dzieciom, aby dobrze wspominały świąteczne smaki i tradycje.

Składniki:

Masa serowa:

• 60 dkg białego tłustego sera
• 5 jajek
• 3/4 szklanka cukru pudru
• 8 g cukru wanilinowego
• 2 łyżki masła
• 2 łyżki mąki ziemniaczanej
• 1/2 szklanki posiekanych orzechów włoskich
• 100 g rodzynek
• 2 łyżeczki kandyzowanej skórki pomarańczowej
• szczypta soli

Ciasto na sernik krakowski:

• 2 i 1/2 szklanki mąki
• 3 żółtka
• 200 g masła
• 6 łyżek cukru
• 8 g cukru wanilinowego
• 2 łyżki gęstej, kwaśnej śmietany
• szczypta soli

Lukier:

• 1 białko
• szklanka cukru pudru
• 2 krople aromatu pomarańczowego

Sposób wykonania:

Zagniatamy ciasto kruche.

Mąkę z proszkiem do pieczenia przesiewamy do dużej miski. Dodajemy sól i krótko mieszamy łyżką. Następnie schłodzone masło trzemy na tarce z dużymi oczkami, maczając co jakiś czas w mące. Krótko wyrabiamy, aż powstanie ciasto jak kruszonka. Dodajemy żółtka, śmietanę, cukier, cukier wanilinowy i śmietanę. Zagniatamy rękami ciasto tylko do połączenia składników. Kruchego ciasta nie wyrabiamy długo. Masło, jajka i śmietana powinny być zimne, z lodówki. Gotowe ciasto wkładamy do woreczka i dajemy do lodówki na pół godziny.






Rodzynki namaczamy we wrzątku na ok. 20 min.

2/3 ciasta wałkujemy na posypanej mąką stolnicy (można wałkować przez folię spożywczą lub papier do pieczenia). 1/3 ciasta również należy rozwałkować i pokroić w 1 cm paski. Gotowy placek wykładamy na blachę 28x18 cm, podpiekamy 10 min w piekarniku nagrzanym do 170°C.






Dwukrotnie zmielony w maszynce do mięsa ser, przekładamy do misy miksera, dodajemy mąkę ziemniaczaną, wsypujemy cukier i cukier wanilinowy, mieszamy.






Oddzielamy białka od żółtek. Żółtka kolejno dodajemy do sera, dokładnie mieszając robotem. Bardzo miękkie masło, ale nie roztopione dorzucamy do masy serowej, dokładnie łączymy z masą serową. Ubite na sztywną pianę ze szczyptą soli białka ostrożnie dodajemy do masy, wtłaczamy białko do masy serowej łyżką lub łopatką silikonową. Na sam koniec dorzucamy odsączone rodzynki, skórkę kandyzowaną i orzechy. Całość delikatnie mieszamy łyżką.






Po tym czasie wylewamy masę serową na podpieczone ciasto, na wierzchu układamy kratkę z pozostałego ciasta cienko rozwałkowanego i pociętego na paski.








Pieczemy sernik 60 minut w 160° C.






Upieczony sernik studzimy w piekarniku, przy uchylonych drzwiczkach. Przestudzony polewamy lukrem i wstawiamy do lodówki na noc.




Sernik krakowski gotowy!

 

Torcik waflowy z kremem truflowym

W naszym rodzinnym domu babcia Ksenia zawsze robiła taki torcik na Boże Narodzenie. Nazywała go po prostu andrut lub „piszinger”. Kremy dawała do niego różne. Najsmaczniejszy był oczywiście z kremem kakaowym. Nasza propozycja też jest pyszna i bardzo prosta do zrobienia. Dzieci na pewno pokochają ten torcik.

Składniki:

• wafle -5 szt. (28x28)
• masło - 200 g
• masa krówkowa - 400 g
• biała czekolada - 150 g
• orzeszki ziemne - 50 g
• mleko - 20 ml

Sposób wykonania:

Masło i masa krówkowa powinna mieć temperaturę pokojową.

Masło dajemy do misy miksera i rozbijamy na puch. Dokładamy do niego w trzech partiach masę krówkową. Łączmy mikserem na najniższych obrotach krótko. Masa jest luźna.

Wafle przekrawamy na pół (jeśli chcemy, aby torcik był wysoki). Układamy pierwszy wafel na deseczce do krojeni i smarujemy go czubatą łyżką kremu. Nakładamy następny wafel i powtarzamy czynności, aż do wyczerpania składników.

Ostatni wafel ma być suchy. Kładziemy na niego kolejną deseczkę. Przyciskamy ciężkim przedmiotem (ale bez przesady) i wkładamy do lodówki na kilka godzin, a najlepiej na całą noc.

Białą czekoladę razem z mlekiem roztapiamy w kąpieli wodnej. Polewamy nią nasz torcik waflowy. Na koniec posypujemy posiekanymi orzechami.

Torcik waflowy z pysznym kremem krówkowym gotowy!

 

Śledź po japońsku

Kiedyś, w latach 70 -tych i 80 -tych bardzo popularna sałatka na świątecznym stole, wręcz obowiązkowa. Nie bardzo wiemy dlaczego śledź jest po japońsku, ale wiemy na pewno, że jest bardzo smaczny. Polecamy go w naszej wersji z jajkami przepiórczymi.

Składniki:

• 8 jaj przepiórczych
• 250 g śledzia klasycznego w oleju a la matjas
• puszka groszku konserwowego
• 1 duże jabłko
• po 1/2 papryki czerwonej i żółtej
• 1 cebula biała lub czerwona
• garść posiekanego drobnego szczypiorku
• 2 łyżki majonezu
• 4 łyżki oleju ze śledzi
• sól i pieprz do smaku

Sposób wykonania:

Cebulę, papryki i jabłko ze skórką kroimy w drobną kostkę. Groszek osaczamy z płynu. Jajka gotujemy na twardo (4 minuty licząc od zagotowania), obieramy i kroimy na połówki. Śledzia kroimy w nieco grubszą kostkę.

Warzywa przekładamy do miski. Dodajemy do nich majonez i olej , w którym były filety śledziowe, sól oraz pieprz. Mieszamy. Wykładamy na salaterkę. Na tak przygotowanych warzywach układamy kawałki śledzi i połówki jajek przepiórczych. Całość posypujemy szczypiorkiem.

Śledź po japońsku gotowy!

 

Wigilijna kapusta z łazankami

Kapusta należy do potraw wigilijnych obowiązkowych w wielu regionach Polski. Nazywano ją niekiedy postnym bigosem i przyrządzano z doskonale ukiszonej kapusty, na oleju lnianym, z dużą ilością grzybów leśnych suszonych, cebuli oraz aromatycznych przypraw, czyli kminku, liści laurowych, ziela angielskiego. Dosładzano ją miodem i wzbogacano suszonymi śliwkami. Kapustę wigilijną podawano również z grochem, na przykład w Wielkopolsce albo z łazankami. Dzisiaj przygotujemy postną kapustę z łazankami.

Składniki:

• 1/2 kg kapusty kiszonej
• garść grzybów suszonych
• garść śliwki suszonej wędzonej
• 1 duża cebula
• 2 łyżki mąki
• 4 łyżki oleju
• łyżka cukru
• 4 liście laurowe
• 4 ziarenka ziela angielskiego
• pół łyżeczki kminku mielonego
• 1 łyżka sosu sojowego
• 1 łyżka maggi
• sól i pieprz do smaku
• szklanka łazanek gotowych

Sposób wykonania:

Grzyby zalewamy letnią wodą i moczymy całą noc. Rano gotujemy do miękkości w wodzie, w której się moczyły, uprzednio posoliwszy ją. Ugotowane grzyby przecedzamy. Wywar z gotowania grzybów zachowujemy. Kapustę siekamy drobniej i przekładamy do głębokiej patelni z pokrywą. Zalewamy dwiema szklankami wody z kranu i wywarem z grzybów.

 Dodajemy liście laurowe, ziele angielskie, kminek pokrojone śliwki (najlepiej użyć śliwki wędzone lub suszone polskie, nie polecamy śliwek kalifornijskich ponieważ nie są tak aromatyczne jak nasze węgierki). Dusimy kapustę pod przykryciem, aż zmięknie. Po 30-40 minutach, kiedy kapusta już dojdzie i trochę odparuje robimy zasmażkę. Na patelnię wlewamy olej i podsmażamy na nim na szklisto pokrojoną w drobną kostkę cebulę oraz posiekane drobniej grzyby (jak drobno pokroimy grzyby zależy od naszych indywidualnych upodobań). Do podsmażonej cebuli i grzybów wsypujemy mąkę. Energicznie mieszamy, ok. 1 – 2 minuty, aby mąka zgubiła surowy smak.

 Zasmażkę dajemy do kapusty, mieszamy do połączenia składników. Na koniec solimy, jeśli jest potrzeba, dajemy pieprz i cukier, który złamie kwaśny smak kapusty oraz sos sojowy i maggi.

Łazanki gotujemy osobno według instrukcji na opakowaniu, odcedzamy i łączymy z gorącą kapustą najlepiej tuż przed podaniem na stół.

Wigilijna kapusta z łazankami gotowa!

 

Ryba po grecku

Smażona ryba w warzywach i sosie pomidorowym. Można ją przygotować kilka dni przed wigilią. Ryba „dojrzeje” i będzie smaczniejsza. Danie obowiązkowe na wigilijnym stole.

Składniki na warzywa do ryby:

• 3 duże marchewki
• 1 pietruszka
• 1 średni seler
• 3 duże cebule
• 4 łyżki koncentratu pomidorowego
• sól, pieprz do smaku
• cukier
• papryka słodka mielona
• 2 łyżki octu lub sok z jednej cytryny
• szklanka wody
• 4 łyżki oleju

Ryba:

• 6 – 8 filetów z ryby (mintaj, morszczuk, dorsz) 60 dkg
• olej do smażenia ryb
• sól, pieprz do smaku

Sposób przyrządzenia:  

Dwa lub trzy dni przed wigilią smażymy rybę. Oczyszczamy filety. Jeśli ryba jest mrożona, dobrze osączamy ją z wody. Kroimy rybę na duże kawałki, obtaczamy w mące, przyprawiamy i smażymy na rumiano na oleju. Odkładamy na bok.

Przygotowujemy warzywa.

Myjemy i obieramy wszystkie warzywa. Na tarce o grubych oczkach trzemy marchew, seler i pietruszkę. Odkładamy je osobno. Cebulę kroimy w piórka. Na głębokiej patelni lub w rondlu rozgrzewamy olej i szklimy cebulę. Do zeszklonej cebuli dorzucamy marchew, po chwili pietruszkę, na koniec seler. Jeśli warzywa słabo puszczają sok, można je trochę podlać wodą. Kiedy już zmiękną dodajemy koncentrat, ocet lub sok z cytryny i przyprawy. Przyprawiamy do smaku, według uznania.

 

Teraz wykładamy rybę i warzywa warstwami do miski. Pierwszą i ostatnią warstwą mają być warzywa. Na koniec gotową rybę wkładamy do lodówki. Postoi 2-3 dni, będzie smaczniejsza.

Ryba po grecku gotowa!

 

Modra kapusta na ciepło

Czerwona kapusta na ciepło z jabłkami jest doskonałym dodatkiem do kaczki, gęsi pieczonej. W Wielkopolsce daniem świątecznym bardzo popularnym jest zestaw - gęś, modra kapusta i pyzy na parze, ale modra kapusta na ciepło świetnie komponuje się też z pieczenią, zrazami lub schabowym.

Składniki:

• 1/2 główki kapusty czerwonej (po poszatkowaniu 300 g)
• 1 czubata łyżka smalcu gęsiego lub 2 łyżki masła
• 1 cebula
• 2 goździki
• 1 łyżka cukru
• 2 łyżki octu ryżowego lub sok z połowy cytryny
• przyprawy: sól, pieprz
• 1 duże jabłko
• 1/2 szklanki suszonej żurawiny

Sposób wykonania:

Szatkujemy drobno kapustę, zalewamy wrzątkiem i po kilku minutach odcedzamy.

Następnie zalewamy odcedzoną kapustę zimną wodą do połowy ( 300 ml). Wsypujemy płaską łyżeczkę soli, przykrywamy pokrywką i gotujemy. Kiedy woda zacznie wrzeć wrzucamy do kapusty pokrojone w kostkę jabłko ( może być ze skórką ), żurawinę oraz 2 goździki. Gotujemy kapustę do miękkości, lecz tak, aby się nie rozgotowała ( ok. 20 min ).

Na patelni rozgrzewamy tłuszcz, podsmażamy na nim do zeszklenia drobno pokrojoną cebulę. Kiedy cebula będzie gotowa podsypujemy ją mąką i mieszamy intensywnie, robimy zasmażkę. Mąkę podsmażamy 1-2 min, żeby straciła surowy smak, ale się nie zrumieniła. Łączymy zasmażkę z kapustą i przyprawiamy do smaku octem lub cytryną, pieprzem, cukrem i solą . 

Można na koniec dodać 2 łyżki tłuszczu z upieczonego drobiu dla wzbogacenia smaku kapusty. Tak robiła nasza babcia. Oczywiście wtedy, gdy kapustę serwowała do pieczonego drobiu, np. kaczki lub gęsi.

Modra kapusta na ciepło gotowa!

Kutia

Tradycyjna kutia składa się z pszenicy, maku, miodu, orzechów, rodzynek i migdałów. Taką kutię robiła nasza babcia na wigilię. Kutię należało zrobić dzień przed wigilią i schłodzić. Był to najlepszy deser podawany tego dnia. Szczególnie dzieci, które były mało zainteresowane rybnymi delicjami dominującymi na wigilijnym stole, cieszyły się na jej widok.

Składniki:

• 1 szklanka pszenicy na kutię
• 1 szklanka maku
• 1/2 szklanki orzechów włoskich
• 1/2 szklanki rodzynków i żurawiny suszonej
• 1/2 szklanki cukru pudru
• 1/2 szklanki miodu
• garść migdałów
• 1/2 szklanki kremówki
• 2 łyżki kandyzowanej skórki pomarańczowej
• szczypta soli

Sposób wykonania:

Kutię robimy dzień przed wigilią, w związku z tym, ziarna pszenicy musimy zamoczyć w wodzie wieczorem przed gotowaniem ich.

Wodę z namoczonej pszenicy zlewamy i zalewamy świeżą. Gotujemy pszenicę, zmieniając wodę 2 – 3 razy w trakcie gotowania. Miękką osączamy na sitku. Umyty mak gotujemy w wodzie lub mleku ok. 5 minut, przecedzamy na gęstym sicie lub gazie. Mielimy go w maszynce z sitkiem o drobnych oczkach, dwa razy. Mak łączymy z pszenicą, cukrem pudrem, miodem, rodzynkami i żurawiną namoczonymi uprzednio w ciepłej wodzie, posiekanymi orzechami oraz migdałami obranymi z łupin i pokrojonymi w słupki. Na końcu dodajemy kandyzowaną skórkę i kremówkę. Całość przekładamy do salaterki i wkładamy do lodówki.

Kutia gotowa!

Nasze rady:

Nasza babci a w latach 70-tych i 80-tych kupowała pszenicę na targu u gospodarzy sprzedających własne płody rolne. Miała ta pszenica ziarna trochę bardziej okrągłe niż nieobrobione ziarno. Była w specjalny sposób obtłukiwana. Dziś można ją dostać w sklepach stacjonarnych i w wysyłkowych, już nie wspomnimy o gotowej kutii z puszki dla zapracowanych.

Z pszenicą jest jeden mały problem, gotowanie jej jest mozolne i trwa ok. 4 godzin. Babcia zawsze narzekała na tę czynność. Dzisiaj można dostać ziarna, które są miękkie już po godzinie gotowania i takich my użyłyśmy do naszej kutii. Można zastąpić pszenicę pęczakiem, ale to nie to samo. Kutia tradycyjna zawsze robiona była na pszenicy.

W naszym przepisie występuje śmietanka i mleko do gotowania maku. Prawdziwa kutia postna była gotowana na wodzie i nie dodawało się do niej cukru. Miód stanowił wystarczające spoiwo. Nasza jest dzięki kremówce delikatniejsza.

Skąd się wzięła kutia na polskich stołach wigilijnych?

Kutia to potrawa pochodząca z tradycji wschodniosłowiańskiej, prawosławnej. Jej popularność kończy się na Wiśle, po wschodniej stronie. Do dziś gości na wigilijnych stołach w Lubelskiem, na Białostocczyźnie i na dawnych Kresach. Kutia jest obowiązkową potrawą w Rosji, na Ukrainie, gdzie najpewniej sięgają jej początki, na Litwie, gdzie na wieczerzę wigilijną mówi się Kutia i na Białorusi. Jej nazwa wywodzi się z greki, oznacza po prostu ziarno. Dawniej wierzono, że kutia posiada moc odradzania przyrody(ziarna pszenicy w niej zawarte), dlatego przed wieczerzą wychodzono na pole i rzucano nad siebie, w górę garść kutii. Wierzono, że w ten sposób zdejmie się urok nieurodzaju z domostwa i pól. Tradycja ta sięga czasów przedchrześcijańskich, jak wiele innych wigilijnych obrzędów przeniesionych z czasów pogańskich na słowiańszczyźnie.

Według najstarszej tradycji, pamiętanej przez naszych przodków, są trzy podstawowe składniki kutii: pszenica, mak i miód i one muszą się w kutii znaleźć. Reszta jest tylko dodatkiem zależnym od tradycji rodzinnych. My po babci Kseni odziedziczyłyśmy tradycję kutii wschodniej. Babcia nawet wymawiała nazwę tej potrawy po rusku – kucia.

Po zachodniej stronie Wisły królowały już inne słodycze wigilijne. Na Śląsku – moczka, w Wielkopolsce – makiełki, no i łamńce staropolskie, znane dawniej w całej Polsce.

My jadałyśmy u babci Kseni kutię, a u babci Zosi makiełki! Dzięki tej różnorodności regionalnej mamy wigilie bogate w tradycje i wspomnienia. Możemy wybierać i przebierać w wigilijnych daniach. Dla każdego coś pysznego, czy to ze wschodniej tradycji, czy to z zachodniej. Właśnie dlatego polska kuchnia tradycyjna jest wspaniała!