Kluski żelazne

Kluski z gotowanych ziemniaków połączonych z tartymi, surowymi i kartoflanką- najlepszy dodatek do sosu pieczeniowego lub gulaszu. Bardzo proste w wykonaniu, trzeba tylko przestrzegać odpowiednich proporcji i na pewno się udadzą. Żelazne dlatego, że ciemnieją po dodaniu do nich surowych ziemniaków. Mają nieco inny smak jak typowe kluski śląskie i również są popularne na Śląsku, ale i w Wielkopolsce. Dawniej okraszano je słoninką i cebulą smażoną lub boczkiem i podawało się z kwaśnym mlekiem lub maślanką. Taki prosty, wiejski obiad!

Składniki:

• 1/2 kg obranych i ugotowanych ziemniaków
• 1 duży, surowy ziemniak
• szczypta soli
• około 2/3 szklanki mąki ziemniaczanej\
• 20 dkg słoniny wędzonej lub boczku wędzonego
• 1 mała cebula
• 1 łyżka smalcu

Sposób wykonania:

Ugotowane ziemniaki jeszcze ciepłe przeciskamy przez praskę lub bardzo dokładnie tłuczemy. Ziemniak surowy trzemy na tarce o najdrobniejszych oczkach. Wkładamy do miski, łączymy, wyrównujemy i dzielimy na cztery części. Jedną część odkładamy i w wolne miejsce wsypujemy mąkę ziemniaczaną. Dajemy z powrotem do miski odłożone ziemniaki oraz szczyptę soli. Wyrabiamy ciasto krótko, do połączenia składników.

Następnie kulamy okrągłe kluski. W dużym garnku gotujemy wodę, którą solimy. Na gotującą się wodę wrzucamy wyrobione kluski, lekko potrząsamy garnkiem i czekamy, aż wszystkie wypłyną na wierzch. Od tego momentu, na bardzo wolnym ogniu gotujemy je 3-4 minuty. Po tym czasie odcedzamy kluski.

Na patelni rozgrzewamy smalec, wytapiamy na nim pokrojoną w kostkę słoninę lub boczek i rumienimy cebulę, również pokrojoną w kostkę.

Wykładamy na talerze kluski żelazne i okraszamy je.

Kluski żelazne gotowe!

Nasze rady:

Z 1/2 kilograma ziemniaków wychodzi około 25 niedużych klusek. Można podwajać składniki, np. z kilograma gotowanych i 2-3 surowych wyjdzie nam 50 klusek. 

Można je podawać z różnymi sosami, gulaszem lub zrazami.

Proporcja 1/4 kartoflanki na 3/4 ziemniaków jest idealna, kluski zawsze się udadzą. Zdarza się jednak, że ciasto trochę się klei ponieważ surowy ziemniak był wodnisty i miał mało skrobi. Należy wówczas dodać trochę kartoflanki w trakcie wyrabiania ciasta, ale nie za dużo. 

Wyrabiamy ciasto na kluski żelazne krótko, tylko do połączenia składników. Długie wyrabianie sprawi, że ciasto nam zrobi się rzadkie i nic go nie uratuje.

 

Zrazy z karkówki

Zrazy z karkówki to doskonała propozycja na obiad dla całej rodziny. Zrazy tradycyjne robimy z wołowiny, ale te z karkówki smakują nam tak samo jak wołowe a może i bardziej. Karkówka jest mięciutka i doskonała w smaku. Dzisiaj przygotujemy je z klasycznym nadzieniem z ogórka, boczku wędzonego i cebuli.

Składniki na 6 zrazów:

• 60-70 dkg karkówki
• 6 plastrów wędzonego boczku
• 2 ogórki konserwowe
• 6 łyżeczek musztardy francuskiej
• 2 małe cebule
• 2 ząbki czosnku
• 3 liście laurowe
• kilka suszonych podgrzybków
• 4 kulki ziela angielskiego
• 2 szklanki szklanka bulionu lub wody
• łyżka sosu sojowego ciemnego
• sól, pieprz, papryka czerwona i pieprz ziołowy do smaku
• 4-5 łyżek mąki
• 2 łyżki smalcu lub oleju do smażenia

Sposób wykonania:

Karkówkę myjemy i osuszamy. Następnie kroimy na plastry, rozbijamy tłuczkiem na dosyć cienkie płaty.

Każdy płat oprószamy przyprawami, smarujemy łyżeczką musztardy i układamy na nim plasterki boczku pokrojone w słupki, kawałki cebuli pokrojonej w piórka oraz po kilka kawałków pokrojonego w cząstki ogórka. Zwijamy rolady i spinamy szpilkami do zrazów lub wykałaczkami.

Obtaczamy rolady w mące, obsmażamy na rumiano na tłuszczu mocno rozgrzanym w głębokiej patelni.

Pozostałą cebulę kroimy w kostkę i wrzucamy na patelnię, na której smażą się zrazy. Podsmażamy do zeszklenia. Wlewamy bulion (jeśli nie mamy dajemy wodę). Bulion lub woda powinna być gorące. Dodajemy liście laurowe, grzyby, ziele angielskie, rozdrobniony czosnek oraz przyprawy do smaku. Na koniec wlewamy sos sojowy. Przykrywamy patelnię pokrywą. Dusimy pod przykryciem zrazy 40 minut (do miękkości). Po tym czasie zagęszczamy sos dwiema łyżkami mąki rozmieszanej z odrobiną wody.

 Zrazy z karkówki gotowe!

 

Warzywa w sosie beszamelowym

Proste, błyskawiczne danie z marchewki, kalafiora i brokułu zanurzonych w beszamelu. Polecamy jako doskonały dodatek do delikatnych mięs drobiowych lub chudej wieprzowiny czy cielęciny.

Składniki:

• 2-3 marchewki
• 1/2 kalafiora
• 1/2 brokułu
• sól
• łyżka posiekanej natki pietruszki

sos beszamelowy:

• czubata łyżka masła
• czubata łyżka mąki pszennej
• szklanka mleka
• 2 łyżki soku z cytryny
• sól i pieprz do smaku
• szczypta gałki muszkatołowej

Sposób wykonania:

Warzywa obieramy, myjemy. Marchew kroimy w półplasterki, kalafiora i brokuł dzielimy na różyczki. W dużym garnku zagotowujemy osoloną wodę. Najpierw wrzucamy na nią marchew i gotujemy 5 minut. Po tym czasie dorzucamy do niej kalafiora. Gotujemy całość kolejne pięć minut, licząc od zagotowania i na koniec wrzucamy brokuł na 3 minuty. Warzywa odcedzamy, przelewamy zimną wodą i dobrze odsączamy.

Przygotowujemy beszamel.

Na patelni rozgrzewamy masło. Dodajemy do niego mąkę, energicznie mieszamy i podgrzewamy chwilę. Następnie wlewamy mleko, dobrze rozprowadzamy je w zasmażce, aby nie było grudek. Jeśli sos bardzo gęstnieje dodajemy do niego jeszcze mleko lub odrobinę wody. Beszamel ma mieć konsystencję gęstej śmietany. Gotujemy sos ok. 2 minuty stale mieszając i wyłączamy. Przyprawiamy solą, pieprzem, gałką muszkatołową. Wlewamy sok z cytryny. Dodajemy drobno posiekaną natkę. Beszamel gotowy.

Warzywa wrzucamy do beszamelu i lekko podgrzewamy.

Warzywa w sosie beszamelowym gotowe!

Nasze rady:

Do beszamelu w klasycznym przepisie dodaje się szczyptę gałki muszkatołowej. My czasami zamiast niej dodajemy trochę curry, sos zyskuje ładny kolor i ciekawy smak, który sprawia, że warzywa są przepyszne.  

 

Mielone steki z cebulą

Steki z mięsa mielonego z dużą ilością rumianej cebulki to nasza propozycja na pyszny obiad. Różnią się tym od tradycyjnych kotletów mielonych, że nie damy do nich bułki, ani żadnych innych dodatków prócz jajka i przypraw. Pierzynka z cebuli dodatkowo podkreśli smak steków.

Składniki:

• 1/2 kg mięsa mielonego wołowo-wieprzowego
• 1 jajko
• 2 łyżki wody
• 1 łyżka maggi

przyprawy do steków:

• 1/2 łyżeczki soli
• 1 łyżeczka papryki słodkiej wędzonej
• 1 łyżeczka ziół prowansalskich
• 1/2 łyżeczki pieprzu

dodatkowo:

• 3 duże cebule
• szczypta cukru i soli
• smalec lub olej rzepakowy do smażenia

Sposób przyrządzenia:

Do mielonego mięsa dodajemy przyprawy, jajko, wodę i maggi. Wszystko bardzo dokładnie mieszamy, najlepiej wyrabiać mięso rękami. Masa powinna być dosyć ścisła. Następnie na dużej patelni rozgrzewamy tłuszcz.
Dłonie zwilżamy wodą i formujemy z mięsa okrągłe, płaskie steki.

 
Smażymy kotleciki na rumiano z obu stron, po czym zdejmujemy je z patelni. Na tłuszczu, na którym się smażyły rumienimy pokrojoną w półplasterki cebulę ( jeśli tłuszczu jest mało, możemy trochę dodać). Pod koniec smażenia do cebuli dodajemy szczyptę soli i cukru. Steki układamy na rumianej cebuli i podgrzewamy. 

Podajemy z ulubioną surówką i ziemniakami.

Steki mielone z cebulką gotowe!

 

Szare kluchy ciepane

Szare kluski ciepane, czyli rzucane na wodę to bardzo proste danie pochodzące z Wielkopolski. Najczęściej podawane są z zasmażaną kapustą kiszoną, ale można też do nich podać kawał mięsa w sosie lub okrasić boczkiem wędzonym z cebulką i do popicia zaserwować maślankę lub kefir. Z wszystkimi wymienionymi dodatkami są smaczne. Dawniej było to wiejskie jedzenie, dzisiaj podaje się je w dobrych restauracjach jako regionalny przysmak.

Składniki na 3-4 porcje:

• 1 kg obranych ziemniaków
• 1 szklanka mąki (mniej więcej)
• 2 łyżki skrobi ziemniaczanej
• 1 jajko
• pół łyżeczki soli
• 30 dkg boczku wędzonego
• 1 duża cebula
• 2 łyżki smalcu lub oleju

Sposób wykonania:

Ziemniaki trzemy na tarce tak jak na placki ziemniaczane - na najdrobniejszych oczkach.  Mocno odciskamy z płynu na sicie lub gazie. Odciśnięty płyn zachowujemy, czekamy, aż na dnie osadzi się skrobia. Pozostałą na dnie skrobię dodajemy do startych ziemniaków, płyn wylewamy. Ziemniaki mieszamy z jajkiem, mąką, skrobią i szczyptą soli. W zależności od rodzaju ziemniaków czasami konieczne jest dodanie większej ilości mąki. Dlatego warto zawsze ugotować kilka próbnych klusek, aby sprawdzić, czy nie rozlatują się w czasie gotowania.

Kluski wrzucamy do osolonego wrzątku z deseczki. Ciasto wykładamy na deseczkę zwilżoną wodą i za pomocą łyżki lub noża, maczanego od czasu do czasu we wrzątku zrzucamy je (po poznańsku ciepiemy) małymi porcjami do wody.

Gotujemy kluchy kilka minut na małym ogniu (czas gotowania zależy od wielkości klusek i rodzaju
ziemniaków, dlatego należy po prostu sprawdzić czy są już gotowe).

Na dużej, głębokiej patelni wytapiamy boczek, dodajemy posiekaną cebulę. Całość
smażymy przez chwilę do zrumienienia.
Gotowe kluski odcedzamy, wrzucamy na patelnię i doprawiamy solą i pieprzem.

W Wielkopolsce obowiązkowym dodatkiem do szarych kluch  jest kapusta kiszona zasmażana. Oto nasza propozycja:

https://rajchelewa.blogspot.com/2024/02/kapusta-kiszona-zasmazana.html

Szare kluchy to prawdziwie wiejskie jedzenie-proste, z tanich składników, szybko przyrządzane, a jakie smaczne. Pamiętamy z dzieciństwa takie wiejskie delicje. Są to niezapomniane smaki z kuchni naszych babć i mam. Warto je odtwarzać czasami, aby nie odeszły w niepamięć.

Warkocz z polędwicy

Szykowne i wyśmienite danie, które możemy podać na uroczysty niedzielny obiad lub przyjęcie.

Warkocz podany z sosem pieczeniowym lub grzybowym będzie smakował doskonale. Mięso jest kruche i delikatne, sos aromatyczny.

Składniki:

• 1 polędwiczka wieprzowa (45 dkg)
• 2-3 łyżki oleju do smażenia
• marynata:
• sól i pieprz
• ulubione przyprawy, np. pieprz ziołowy, papryka słodka, zioła prowansalskie
• 1 ząbek czosnku
• 1 łyżka sosu sojowego, ciemnego
• 3 łyżki oleju

sos pieczeniowy:

• czubata łyżka masła
• czubata łyżka mąki pszennej
• szklanka bulionu
• sól, pieprz do smaku
• łyżeczka papryki czerwonej
• łyżka sosu sojowego ciemnego
• łyżka maggi

Sposób wykonania:

Najpierw robimy marynatę. Wszystkie przyprawy oraz posiekany czosnek mieszamy z olejem.
Następnie polędwiczkę myjemy, osuszamy, oczyszczamy z błon i ścięgien. Układamy na deseczce i lekko rozpłaszczamy pięścią. Nacinamy wzdłuż na 3 równe paski, ale nie do końca. Paski smarujemy marynatą.

Zaplatamy polędwicę w warkocz, na końcu spinamy wykałaczką. Obtaczamy gotowy warkocz resztą marynaty i przekładamy go do miski, przykrywamy, wstawiamy do lodówki na godzinę. Możemy zamarynowane mięso trzymać w lodówce całą noc.

Na patelni rozgrzewamy olej i obsmażamy na nim warkocz z obu stron, aż się lekko zarumieni. Tłuszcz z patelni zachowujemy, będzie nam potrzebny do zrobienia sosu pieczeniowego. Polędwiczkę układamy w żaroodpornym naczyniu wysmarowanym olejem i wstawiamy do piekarnika nagrzanego do 200 °C.

Pieczemy 30 minut. Po tym czasie piekarnik wyłączamy i pozostawiamy polędwiczkę w piekarniku na 10 minut aby „doszła”.

Robimy prosty sos pieczeniowy. Na patelni, na której obsmażaliśmy polędwiczki, roztapiamy czubatą łyżkę masła i wrzucamy na nią czubatą łyżkę mąki. Rumienimy mąkę i następnie wlewamy szklankę bulionu, intensywnie mieszamy, aby sos nabrał gładkiej konsystencji. Wyłączamy ogień i doprawiamy sos łyżką sosu sojowego, łyżką maggi, solą, pieprzem, papryką czerwoną.

Warkocz z polędwicy wieprzowej gotowy!

Nasze rady:

Jedną polędwiczkę planujemy na 2-3 osoby. Jeśli mamy więcej gości podwajamy lub potrajamy składniki. Czas pieczenia polędwiczek się nie zmienia.

Polędwiczek nie pieczemy zbyt długo bo „przeciągnięte” będą suche i niezbyt smaczne.

Sos możemy zrobić dowolny. Równie smaczne są warkocze z polędwiczek z sosem grzybowym lub serowym.

 

Torcik migdałowy

Prosty torcik migdałowy inspirowany szwedzkim ciastem bardzo popularnym w Skandynawii. Składamy go z dwóch blatów bezowo-migdałowych i przekładamy maślano-żółtkowym kremem. Posypujemy prażonymi płatkami migdałów. Ciasto proste i pyszne!

Składniki:

ciasto:

• 5 białek
• szczypta soli
• 60 g cukru
• 8 g cukru waniliowego
• 140 g mielonych migdałów

krem:

• 125 g masła
• 80 g cukru
• 8 g cukru waniliowego
• 5 żółtek
• 100 ml śmietanki 30%
• 60 g płatków migdałowych

Sposób wykonania:

Ciasto:

Potrzebne dwie tortownice 20 cm średnicy.

Oddzielamy białka od żółtek. Białka ubijamy mikserem ze szczyptą soli i cukrami na sztywną, lśniącą pianę. Dodajemy do niej w kilku partiach mielone migdały. Mieszamy je dokładnie z pianą, delikatnie, łopatką silikonową lub łyżką. Gotowe ciasto migdałowe wykładamy w równych częściach do dwóch tortownic . Wyrównujemy powierzchnię. Tortownice muszą być wyścielone papierem do pieczenia tylko na dnie.

Blaty migdałowe pieczemy 20-25 minut w temperaturze 175°C ( góra-dół bez termoobiegu). Upieczone ciasto pozostawiamy do całkowitego przestudzenia w tortownicach. Następnie wyjmujemy je delikatnie. Ciasto jest miękkie, postępujemy z nim ostrożnie.

Krem:

Do rondelka z grubym dnem wlewamy żółtka, śmietankę, wsypujemy cukry. Włączamy ogień, ale nieduży. Mieszamy całość do połączenia składników i podgrzewamy stale mieszając, aż masa żółtkowa zgęstnieje, jak budyń. Kiedy zagęści się i zacznie bulgotać przekładamy masę do szklanego naczynia. Dla pewności, żeby nie było w masie grudek, można ją przetrzeć przez sitko. Przykrywamy masę folią spożywczą „na dotyk”, aby nie utworzył się kożuch. Odkładamy masę do przestudzenia do temperatury pokojowej.

Następnie miękkie masło rozbijamy mikserem na puch i łączymy z budyniem (w kilku partiach i tylko do połączenia składników).

Prażymy na suchej patelni płatki migdałowe.

Składamy torcik:

Na paterze układamy pierwszy blat i na niego wykładamy 1/2 część kremu. Przykrywamy drugim blatem. Smarujemy wierzch i boki torciku resztą kremu. Oblepiamy ciasto migdałami i wkładamy do lodówki na 3-4 godziny.

Torcik migdałowy gotowy!

 

Zapiekanka gyros z patelni

Prosty i błyskawiczny obiad czyli zapiekanka gyros zrobiona na patelni. Danie jednogarnkowe z warzywami, makaronem kolanka i kurczakiem pod serową pierzynką.

Składniki:

• 300 g makaronu kolanka lub świderki
• 1 duża pierś z kurczaka
• 1 czerwona papryka
• 1 mała puszka groszku
• 1 kiełbasa śląska
• 1 mała cebula
• 2-3 łyżki oleju
• natka pietruszki do posypania zapiekanki
• 1 łyżeczka przyprawy gyros
• 1/2 łyżeczki czerwonej papryki i pieprzu ziołowego
• sól i pieprz do smaku
• 3 łyżki ketchupu
• 2 łyżki majonezu
• 3 łyżki śmietany 18%
• 150 g sera żółtego lub mozzarelli

Sposób wykonania:

Pierś z kurczaka myjemy , osuszamy i kroimy w drobną kostkę. Przekładamy ją do miski, nacieramy przyprawą gyros, papryką, pieprzem ziołowym, solą i łyżką oleju. Odstawiamy na 1/2 godziny pod przykryciem, nie w lodówce.

Makaron gotujemy w osolonej wodzie wg opisu na opakowaniu. Odcedzamy.

Na głębokiej patelni 26 cm średnicy rozgrzewamy olej i podsmażamy na nim mięso na rumiano. Dorzucamy do niego cebulę pokrojoną w drobną kostkę i szklimy ją. Dokładamy kiełbasę pokrojoną w półplasterki oraz paprykę pokrojoną w kostkę i groszek. Całość smażymy jeszcze 5 minut. W tym czasie trzemy ser na tarce o grubych oczkach.

Dokładamy na patelnię ketchup, majonez i śmietanę. Jeśli całość jest za gęsta dodajemy jeszcze śmietanę. Sos ma być dosyć luźny, makaron go wchłonie.

Na koniec dajemy na patelnię makaron. Mieszamy całość. Posypujemy startym serem i przykrywamy szczelnie pokrywą. Dusimy zapiekankę na bardzo małym ogniu około 20 minut.

Zapiekanka gyros z patelni gotowa!

 

Sernik babuni z wiśniami

Doskonały w smaku sernik z wiśniami, o pomarańczowym aromacie, na ciasteczkowym spodzie, polany białą czekoladą. Szykownie się prezentuje, idealnie pasuje na wszelkiego rodzaju imprezy!

Składniki:

spód sernika:

• 220 g herbatników

• 80 g roztopionego masła

ciasto:

• 1 kg sera z wiaderka

• 6 jajek M

• 180 g cukru

• 16 g cukru wanilinowego

• 150 ml kremówki 30%

• 2 budynie śmietankowe lub waniliowe bez cukru

• kilka kropelek aromatu pomarańczowego

• 3 łyżki skórki pomarańczowej kandyzowanej

• 2 szklanki wiśni drylowanych z kompotu

• 1 łyżka skrobi ziemniaczanej

polewa:

• 1 czekolada biała

• 2 -3 łyżki mleka

• 1 łyżeczka masła

• 4 kostki czekolady mlecznej

Sposób wykonania:

Wszystkie składniki ciasta powinny mieć temperaturę pokojową. Ważne!

Robimy spód do ciasta.

Blaszkę kwadratową 24 cm lub prostokątną 28x18 cm lub tortownicę 24-26 cm średnicy wykładamy papierem do pieczenia na spodzie i na rancie. Rant robimy trochę wyższy niż ma tortownica. Sernik lubi mocno wyrosnąć.

Mielimy w malakserze lub maszynce do mięsa herbatniki. Dodajemy do nich roztopione, przestudzone masło. Mieszamy i wysypujemy do formy. Lekko ubijamy i wyrównujemy. Odkładamy blaszkę do lodówki.

Wiśnie dobrze osączamy z płynu i mieszamy z łyżką skrobi.

Piekarnik nagrzewamy do 170 °C (góra-dół bez termoobiegu). Na dół piekarnika wstawiamy blaszkę z wodą. Ciasto ustawimy na drugiej półce od dołu.

Robimy sernik.

Oddzielamy białka od żółtek. Białka ze szczyptą soli ubijamy na pianę sztywną.

Do żółtek wsypujemy cukier i cukier wanilinowy. Ubijamy mikserem na jasną, puszystą masę.

Ser, kremówkę, budynie, aromat pomarańczowy przekładamy do dużej miski. Łączymy mikserem krótko, tylko do połączenia składników. Dodajemy do sera masę jajeczną, miksujemy. Na koniec wtłaczamy do masy serowej delikatnie łopatką silikonową pianę z białek. Dodajemy skórkę pomarańczową.

Tak przygotowane ciasto wylewamy do formy i posypujemy wiśniami. Wkładamy sernik do piekarnika. Pieczemy go w 170 °C 30 minut. Następnie zmniejszamy temperaturę do 150 °C i pieczemy jeszcze godzinę.

Po tym czasie wyłączamy piekarnik. Studzimy ciasto godzinę przy uchylonych drzwiczkach . Następnie przekładamy sernik do lodówki na całą noc.

Następnego dnia polewamy sernik polewą z białej czekolady i przyozdabiamy według uznania. Składniki polewy roztapiamy w kąpieli wodnej i lekko przestudzoną polewę wylewamy na sernik. Czekoladę mleczną przekładamy do woreczka foliowego, zawiązujemy woreczek i roztapiamy czekoladę w gorącej wodzie. Odcinamy narożnik woreczka, piszemy na białej polewie dowolny wzorek.

Piękny babciny sernik z wiśniami gotowy!